"Królewska nierządnica" Gillian Bagwell

"Romans historyczny ukazujący Londyn i Anglię w drugiej połowie wieku XVII, rządy króla Karola II Stuarta po powrocie na tron, a przede wszystkim życie jednej osoby - tytułowej ladacznicy - Nell Gwynn.

Czytelnik poznaje ją jako nastoletnią dziewczynę handlującą dla matki ostrygami na ulicach angielskiej stolicy; ogląda razem z nią powrót do kraju króla Karola II; wkracza do przybytków rozkoszy, gdy Nell postanawia zostać - tak jak starsza siostra - prostytutką, by uniezależnić się od despotycznej matki i samej zarobić na godne życie; doświadcza fascynacji teatrem i aktorskim życiem, gdy Nell odnajduje w sobie talent i występami na scenie zaskarbia sobie miłość widowni, a jednocześnie odnajduje pierwszą, prawdziwą miłość; dowiaduje się, w jaki sposób dziewczyna z desek teatru przechodzi do łóżek możnych i wpływowych mężczyzn, by w końcu zostać monarszą kochanką - jedną z wielu, co należy nadmienić - i urodzić mu dzieci.

Książka jest napisana barwnym językiem; w interesujący sposób przybliża współczesnemu czytelnikowi czasy restauracji dynastii Stuartów i rządów Karola II - nie poprzez opis życia mężczyzn, decydujących o losach królestwa, lecz kobiet, które ich w sobie rozkochiwały."

Z powieściami historycznymi bywa różnie... Często dawne czasy stają się dla autorów tylko tłem, w którym osadzają swoich bohaterów i próbują wmówić czytelnikowi, iż 'to tak właśnie wyglądało setki lat temu'. Tworzenie powieści o czasach, w jakich się nie żyło, jest ciężkim orzechem do zgryzienia i wielu pisarzy poległo w walce z faktami historycznymi. Czy zatem jest szansa na poprawną historycznie, a przy tym pozbawioną nudy i sztywności powieść, która wciągnie czytelnika w wir wydarzeń i zapewni interesującą podróż w minione czasy?

Nell Gwynn była młodą dziewczyną, gdy postanowiła zarabiać na własne utrzymanie i uciec od despotycznej matki. Niestety dla osoby niskiego stanu jedynym możliwie dobrze płatnym zawodem była prostytucja. Nell idzie w ślady swojej starszej siostry, Rose i rozpoczyna pracę w znanym domu rozkoszy u Madame Ross. Niewinna panna szybko pojmuje, że od tej chwili jej życie ulegnie całkowitej zmianie, a obrana droga nie będzie łatwa i bezpieczna. Ale marzy o dostatnim życiu, a nierząd wydaje się być jedyną nadzieją na poprawienie warunków bytu. Pewnego dnia dziewczyna poznaje trupę aktorów i niedługo potem odkrywa w sobie talent aktorski. Postanawia spróbować szczęścia na deskach teatru, jednocześnie wędrując dzięki swoim wdziękom do łóżek możnych protektorów i niechybnie zbliżając się ku komnatom samego króla Anglii – Karola II…

Po Królewską nierządnicę sięgnęłam z dwóch powodów – dla pięknej okładki oraz z przekory. Nie wierzyłam bowiem, że współczesna, w dodatku debiutująca pisarka, będzie w stanie dostatecznie dokładnie oddać realia Anglii drugiej połowy XVII wieku. W gruncie rzeczy z jednej strony liczyłam na oszałamiający romans historyczny okraszony niewybrednymi scenami erotycznymi, a z drugiej na literacką klapę, która dostarczy mi argumentów do utwierdzania siebie i innych w przekonaniu, iż książki historyczne nie powinny być pisane przez ludzi współcześnie żyjących. Jak więc ocenię moją przygodę z debiutem Gillian Bagwell?

Autorka ma niezwykły dar opowiadania, dzięki któremu już od pierwszych stron czytelnik zostaje wciągnięty w rzeczywistość angielskiej biedoty tłoczącej się na brudnych ulicach i w zaułkach Londynu, w skwarze i smrodzie. Narrator wszechwiedzący skrupulatnie opowiada o życiu głównej bohaterki – Nell – pokazując jej oczami, że życie dziewczyny nie było łatwe i, aby przeżyć, należało wiele poświęcić. Obserwujemy walkę o każdy grosz, o każdy kęs, o dach nad głową, ale przede wszystkim widzimy, jak młoda kobieta z uporem szuka własnego miejsca na świecie. Miejsca, gdzie czułaby się akceptowana i potrzebna. Niestety życie nigdy jej nie rozpieszczało, zatem jedyną drogą ku zbytkowi i luksusom stał się nierząd, niezwykle zresztą wówczas popularny i powszechnie akceptowany.

Książka Królewska nierządnica to świetne skonstruowana panorama londyńskich, XVII-wiecznych realiów, plejada znanych z historii, pełnokrwistych bohaterów i rysy dziejów, które dostarczają czytelnikowi dobrej lekcji historii. Fikcja literacka miesza się z niepodważalnymi faktami, nadając historii realizmu – myślę, iż niejedną osobę miło zaskoczą ciekawie odtworzone dzieje życia Karola II Stuarta. Powieść została napisana wspaniałym językiem – obrazowym i sugestywnym, a to niewątpliwie podnosi wartość lektury.

Niestety historia stworzona przez pisarkę ma też spory minus – jest nim opisowość wydarzeń. O ile pierwsza część książki została przedstawiona bardzo dokładnie, a akcja rozwija się powoli, ukazując wszystkie wydarzenia z życia młodej Nell, o tyle druga połowa historii niebezpiecznie zaczyna przypominać chronologiczny spis wydarzeń, który traci emocje, a przytacza suche fakty. Bywały takie fragmenty, gdzie autorka na kilku stronach zawierała cały rok z życia bohaterki, wplatając tylko pojedyncze sytuacyjki będące jednocześnie motorem napędowym wydarzeń w kolejnych latach. Oczywiście rozumiem, że powieść przedstawia historię Nell i już sam zamysł, by w jednej książce zmieścić całe życie bohaterki jest zadaniem niezwykle trudnym, ale… no właśnie. Co nam przyjdzie po języku, nawet najbardziej bogatym i przyciągającym, po historii, nawet najlepiej odtworzonej i bohaterach nawet najdoskonalej skonstruowanych i przyciągających spojrzenie, skoro wydarzenia w pewnym momencie zaczynają nas nudzić? Charakter drugiej połowy książki potrafi zniechęcić czytelnika, który zachwycony akcją i wydarzeniami pierwszej połowy, nagle dostaje suche fakty bez grama emocji. Przypominało mi to trochę czytanie podręcznika. Ale nie ma tego złego –  zakończenie bowiem nieco rehabilituje historię w oczach widza.

Podsumowując powiem tak: Królewska nierządnica to interesujący i niewątpliwie udany debiut, zatem nominacja do RITA Award 2012 mnie zupełnie nie dziwi – jest w pełni zasłużona. Pierwsza część książki jest wspaniała, wciągnęła mnie bez reszty i sprawiła, że z przerażeniem i zachwytem towarzyszyłam Nell w jej przygodach, dopingując bohaterkę i jednocześnie litując się nad jej losem oraz trudnym życiem. Ponadto niewybredne opisy uciech cielesnych i ukazanie preferencji seksualnych ówczesnej socjety niejedną osobę mogą zainteresować i skusić do sięgnięcia po książkę – muszę przyznać, że autorka nie boi się nazywać rzeczy po imieniu! Druga część powieści trochę mnie rozczarowała, brakowało w niej życia i ognia, który obserwujemy na początku. Nie mogę jednak nie wspomnieć o łzach, jakie pojawiły się moich oczach po zakończonej lekturze. To była interesująca i pouczająca przygoda, która potrafi wprowadzić czytelnika w zadumę. Zatem przyznaję, że powieść Gillian Bagwell do kawał dobrej prozy, która pomimo wspomnianych niedociągnięć, jest na pewno warta poznania – daję ocenę 4/6 i oczywiście gorąco polecam!

Original: The Darling Strumpet

Wydawnictwo: BELLONA

Data wydania: 24.05.2012

Obraz przedstawiający Nell (wykorzystany w recenzji) został namalowany przez Sir Petera Lely w roku 1675.  Źródło TU.

Za książkę dziękuję Patrykowi i Wydawnictwu Bellona!